Miras Hukuku

• ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR

Mirasçı olarak altsoyu, ana ve babası veya eşi bulunan miras bırakan, mirasının saklı paylar dışında kalan kısmında ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir. Bu mirasçılardan hiçbiri yoksa, mirasının tamamında vasiyetname veya miras sözleşmesi ile tasarrufta bulunabilir.

• VASİYETNAME DÜZENLENMESİ

Vasiyet yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip ve onbeş yaşını doldurmuş olmak gerekir. Vasiyet; resmi şekilde, mirasbırakanın el yazısı ile veya sözlü olarak yapılabilir. Ancak ileride ihtilaflara yol açmaması açısından vasiyetin yazılı yapılması yerinde olacaktır. Bu bakımından en çok tercih edilen vasiyet türü resmi vasiyetnamedir.

Yeni vasiyetname, yok etme ve sonraki tasarruflar ile vasiyetten dönmek mümkündür.

• MİRAS SÖZLEŞMESİ DÜZENLENMESİ

Miras sözleşmesi yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip ve ergin olmak, kısıtlı bulunmamak gerekir. Mirasbırakan, bu sözleşmeyle mirasını veya belirli bir malını sözleşme yaptığı kimseye veya üçüncü bir kişiye bırakma yükümlülüğü altına girer. Miras sözleşmesinin geçerli olabilmesi için mutlaka resmi vasiyetname şeklinde düzenlenmesi gerekmektedir.

Miras sözleşmesi, tarafların yazılı anlaşmasıyla her zaman ortadan kaldırılabilir. Mirasçı atanan veya belirli bir mal bırakılan kişinin mirasbırakandan önce ölmesi halinde miras sözleşmesi kendiliğinden ortadan kalkar. Yine mirasçılıktan çıkarma sebeplerinin varlığı, sözleşmeden dönme sebebi ile de ortadan kaldırılabilir.

• MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİ

Mirasbırakan, bir mirasçısı ile karşılıksız veya bir karşılık sağlanarak mirastan feragat sözleşmesi yapabilir. Feragat eden, mirasçılık sıfatını kaybeder.

• ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİ DAVASI

Tasarrufun iptal edilmesinde menfaati bulunan mirasçı veya vasiyet alacaklıları; tasarruf mirasbırakanın tasarruf ehliyeti bulunmadığı bir sırada yapılmışsa, tasarruf yanılma-aldatma-korkutma-zorlama sonucunda yapılmışsa, tasarrufun içeriği bağlandığı koşullar veya yüklemeler hukuka veya ahlaka aykırı ise, kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmışsa İptal Davası açabilecektir.

• TENKİS DAVASI

Kanunumuza göre altsoy, ana ve baba ile eşin belirli oranlarda saklı payları bulunmaktadır. Mirasbırakan tarafından bu saklı paylar ihlal edilmemek üzere tasarrufta bulunulması gerekmektedir. Aksi halde; saklı payı ihlal edilen mirasçılar, mirasbırakanın tasarruf edebileceği kısmı aşan tasarruflarının tenkisini dava edebilir.

• MİRASIN AÇILMASI

Miras, mirasbırakanın ölümüyle açılır. Miras, malvarlığının tamamı için mirasbırakanın yerleşim yerinde açılır.

Mirastan Yoksunluk Sebepleri

Aşağıdaki kimseler, mirasçı olamayacakları gibi; ölüme bağlı tasarrufla herhangi bir hak da edinemezler:

1-Mirasbırakanı kasten öldüren veya öldürmeye teşebbüs edenler,

2-Mirasbırakanı kasten sürekli şekilde ölüme bağlı tasarruf yapamayacak hale getirenler,

3-Mirasbırakanın ölüme bağlı tasarruf yapmasını veya tasarruftan dönmesini aldatma, zorlama veya korkutma yoluyla sağlayan/engelleyenler,

4-Mirasbırakanın yeniden yapamayacağı bir durum ve zamanda, ölüme bağlı tasarrufu kasten ortadan kaldıran/bozanlar.

Mirastan yoksunluk, mirasbırakanın affıyla ortadan kalkar.

• VASİYETNAMENİN AÇILMASI

Mirasbırakanın ölümünden sonra ele geçen vasiyetnamesinin, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın hemen sulh hakimine teslim edilmesi zorunludur. Vasiyetnameyi düzenleyen veya muhafaza eden görevli ya da mirasbırakanın arzusu üzerine saklayan veya başka surette ele geçiren ya da ölenin eşyası arasında bulan kimse, ölümü öğrenir öğrenmez teslim görevini yerine getirmekle yükümlüdür; aksi takdirde bu yüzden doğacak zarardan sorumludur.

Vasiyetnamenin tesliminden başlayarak bir ay içinde mirasbırakanın yerleşim yeri sulh hakimi tarafından açılır ve ilgililere okunur. Bilinen mirasçılar ve diğer ilgililer vasiyetnamenin açılması sırasında diledikleri takdirde hazır bulunmak üzere çağrılır. Sonradan ortaya çıkan vasiyetnameler için de aynı işlemler yapılır.

• VERASET İLAMI (MİRASÇILIK BELGESİ) ALINMASI-İPTALİ

Mirasbırakanın ölümünün ardından geriye kalan mirasçılarının tespitini sağlayan ve hangi mirasçının ne kadar paya sahip olduğunu gösteren belgeye veraset ilamı veya mirasçılık belgesi denir. Mirasçılık belgesinin alınması için yasal veya atanmış mirasçılardan yalnızca birinin başvurusu yeterlidir, tüm mirasçıların aynı anda hareket etmesi gerekmemektedir.

Atanmış mirasçılar, mirasçılıklarının öğrenilmesinden itibaren bir ay içerisinde itiraz edilmemesi halinde veraset ilamı talep edebilirler. Yasal mirasçılar için bu tür bir bekleme süresi söz konusu değildir.

Mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir, iptali için her zaman dava açılabilir.

• MİRASIN REDDİ

Yasal ve atanmış mirasçılar, mirası reddedebilirler. Miras, üç ay içinde reddolunabilir. Ret sulh mahkemesine yapılır. Yasal süre içinde mirası reddetmeyen mirasçı, mirası kayıtsız şartsız kazanmış olur.

Mirasçı alacaklılarına zarar vermek amacıyla mirası reddederse; alacaklıları veya iflas idaresi, kendilerine yeterli bir güvence verilmediği takdirde, reddin iptali hakkında dava açabilirler. Reddin iptaline karar verilirse, reddeden mirasçının payına düşenden önce itiraz eden alacaklıların daha sonra diğer alacaklıların alacakları ödenir. Arta kalan değerler, ret geçerli olsa bundan yararlanacak mirasçılara verilir.

• MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DAVASI

Yasal veya atanmış mirasçı, terekeyi veya bazı tereke mallarını elinde bulunduran kimseye karşı mirasçılıktaki üstün hakkını ileri sürerek miras sebebiyle istihkak davası açabilir. Miras sebebiyle istihkak davasının kabulü halinde, tereke veya terekeye dahil mal, davacıya zilyetliğe ilişkin hükümler uyarınca verilir.

• MİRASIN TAKSİMİ (PAYLAŞTIRILMASI) DAVASI

Mirasın geçmesiyle birlikte paylaşmaya kadar, mirasçılar arasında terekedeki bütün hak ve borçları kapsayan bir ortaklık meydana gelir. Terekeye elbirliği ile sahip olurlar ve bütün haklar üzerinde birlikte tasarruf ederler. Mirasçılardan her biri; sözleşme veya kanun gereğince ortaklığı sürdürmekle yükümlü olmadıkça, her zaman mirasın paylaşılmasını isteyebilir. Bu paylaşım; terekedeki belirli malların aynen, olanak yoksa satış yoluyla paylaştırılması şeklinde olabilir.

• PAYLAŞMA SÖZLEŞMESİ

Mirasçılar arasında payların oluşturulması ve fiilen alınması veya aralarında yapacakları paylaşma sözleşmesi mirasçıları bağlar. Paylaşma sözleşmesiyle mirasçılar, tereke mallarının tamamı veya bir kısmı üzerindeki elbirliği mülkiyetin paylı mülkiyete dönüştürülmesini de kabul edebilirler. Paylaşma sözleşmesinin geçerliliği yazılı şekilde yapılmasına bağlıdır.

• ELBİRLİĞİ MÜLKİYETİN PAYLI MÜLKİYETE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ DAVASI

Mirasçılardan biri elbirliği mülkiyetin paylı mülkiyete dönüştürülmesi talebinde bulunması halinde; haklı bir itiraz ileri sürülmediği veya mirasçılardan bir başkası tarafından paylaşma davası açılmadığı takdirde paylı mülkiyete dönüştürülmesine karar verilir.

• MİRASTA DENKLEŞTİRME

Yasal mirasçılar, mirasbırakandan miras paylarına mahsuben elde ettikleri sağlararası karşılıksız kazandırmaları, denkleştirmeyi sağlamak için terekeye geri vermekle yükümlüdürler. Mirasbırakanın çeyiz ve kuruluş sermayesi vermek ya da bir malvarlığını devretmek veya borçtan kurtarmak ve benzeri gibi karşılık almaksızın altsoyuna yapmış olduğu kazandırmalar, aksi mirasbırakan tarafından açıkça belirtilmiş olmadıkça, denkleştirmeye tabidir.

• ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİ

Bu sözleşme ile bakım borçlusu bir mal veya hizmet karşılığında, bakım alacaklısını ölünceye kadar bakıp gözetmeyi kabul etmektedir. Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin, resmi vasiyetname şeklinde düzenlenmesi gerekmektedir.